Klon jawor

Klon jawor, jawor, klon jaworowy (łac. acer pseudoplatanus) - nasiona

Klon jawor to duże, długowieczne drzewo liściaste. Jest jednym z najczęściej spotykanych gatunków klonów w Europie. Występuje naturalnie w Europie Środkowej i Południowej oraz w Azji Mniejszej, a w wielu regionach został wprowadzony jako roślina ozdobna i użytkowa.

Pokrój:

• Klon jawor osiąga wysokość od 20 do 40 metrów.
• Korona jest szeroka, regularna i kopulasta, z wiekiem coraz bardziej rozłożysta.

Pień i kora:

• Pień jest prosty, z czasem może osiągnąć znaczne średnice.
• Kora młodych drzew jest gładka i szarozielona, natomiast u starszych okazów łuszczy się w charakterystyczny sposób, odsłaniając różnobarwne plamy (szarości i brązy).

Liście:

• Duże, dłoniaste, klapowane, o 5 szerokich, zaokrąglonych klapach z ostrymi końcami.
• Górna strona liścia jest ciemnozielona, dolna jaśniejsza, czasami lekko szarawa.
• Jesienią liście przebarwiają się na intensywne odcienie żółci i pomarańczu.

Kwiaty:

• Zielonkawożółte, zebrane w zwisające wiechy. Pojawiają się w maju, jednocześnie z rozwojem liści.
• Kwiaty są miododajne i przyciągają owady, zwłaszcza pszczoły.

Owoce:

• Są to podwójne skrzydlaki (orzeszki z długimi skrzydełkami), charakterystyczne dla klonów.
• Skrzydła skrzydlaków są ustawione pod kątem rozwartym, co ułatwia ich roznoszenie przez wiatr.

Siedlisko i wymagania

• Siedlisko: Klon jawor występuje w lasach mieszanych i liściastych, często w górach, gdzie tworzy domieszkę do buczyn.
• Gleba: Preferuje gleby żyzne, wilgotne, o dobrej przepuszczalności, ale toleruje także gleby przeciętne.
• Stanowisko: Najlepiej rośnie w pełnym słońcu lub półcieniu.
• Odporność: Jest odporny na zimno, silne wiatry i zanieczyszczenia powietrza, co czyni go idealnym do nasadzeń w miastach.

Zastosowanie

1. Drewno:
   • Drewno jaworu jest jasne, twarde i łatwe w obróbce, wykorzystywane w produkcji mebli, instrumentów muzycznych (np. skrzypiec), podłóg i elementów dekoracyjnych.
2. Ozdobne:
   • Sadzi się go w parkach, ogrodach i alejach jako drzewo dekoracyjne dzięki jego okazałemu pokrojowi, ładnym liściom i jesiennemu przebarwieniu.
3. Miododajność:
   • Kwiaty jaworu są źródłem nektaru i pyłku dla pszczół.
4. Zadrzewienia ochronne:
   • Dzięki odporności na trudne warunki jawor jest sadzony w celu ochrony gleby przed erozją.

Ciekawostki

• Nazwa łacińska gatunku, pseudoplatanus, oznacza „fałszywy platan” ze względu na podobieństwo liści jaworu do liści platana klonolistnego.
• Jawor w wielu kulturach symbolizuje ochronę i opiekę, a jego drewno było cenione już w starożytności.
• W Polsce występuje w stanie dzikim w Sudetach, Karpatach i na Pogórzu, ale jest powszechnie sadzony w całym kraju.

Klon jawor to drzewo o wyjątkowych walorach estetycznych, użytkowych i ekologicznych, cenione zarówno w naturze, jak i w krajobrazie kulturowym.