Bez czarny

Bez czarny, dziki bez czarny (łac. sambucus nigra) - nasiona

Bez czarny to gatunek krzewu lub niewielkiego drzewa. Jest szeroko rozpowszechniony w Europie, Azji Zachodniej i Północnej Afryce. W Polsce gatunek jest pospolity na całym obszarze kraju.

Wygląd

• Wysokość: Bez czarny osiąga od 3 do 10 metrów wysokości, w zależności od warunków środowiskowych.
• Liście: Są pierzasto złożone, składające się z 5–7 eliptycznych lub jajowatych listków z piłkowanymi brzegami. Mają intensywny, charakterystyczny zapach.
• Kwiaty: Zebrane w płaskie, baldachokształtne kwiatostany o średnicy 10–20 cm. Kwiaty są drobne, kremowobiałe, intensywnie pachnące i pojawiają się od maja do czerwca.
• Owoce: Czarne lub ciemnofioletowe jagody, błyszczące, dojrzewające od sierpnia do września. Są one jadalne po obróbce termicznej, ale na surowo mogą być toksyczne.

Siedlisko

Bez czarny występuje głównie na terenach nizinnych i pagórkowatych. Rośnie w lasach, zaroślach, na brzegach dróg, a także w pobliżu ludzkich siedzib. Preferuje gleby żyzne, wilgotne i dobrze przepuszczalne, choć potrafi dostosować się do mniej sprzyjających warunków.

Zastosowanie

• Kulinaria:
  • Kwiaty: Wykorzystywane do przygotowywania syropów, lemoniad, nalewek i win. Mają delikatny, aromatyczny smak.
  • Owoce: Służą do produkcji soków, dżemów, galaretek, a także likierów.
• Medycyna ludowa:
  • Kwiaty i owoce bzu czarnego są cenione za właściwości przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i wzmacniające odporność.
• Ozdoba ogrodów: Krzew jest sadzony jako roślina ozdobna dzięki dekoracyjnym kwiatostanom i owocom.

Właściwości lecznicze

Bez czarny zawiera liczne związki bioaktywne, takie jak flawonoidy, antocyjany, witamina C, garbniki i olejki eteryczne. Wykazuje działanie przeciwutleniające, przeciwwirusowe i wspomagające leczenie infekcji górnych dróg oddechowych.